Misschien rennen ze bij jou thuis ook rond: kinderen met insectentattoos op hun armen, handen of in het gezicht. De spaaractie van de landelijke supermarktketen en Naturalis is ludiek, maar vraagt ook aandacht voor een serieus probleem. Want waar blijven de échte insecten? De afgelopen jaren is het aantal insecten sterk gedaald, zeker in stedelijke omgevingen. Een van de oorzaken: te weinig groen en teveel steen en tegels in onze leefomgeving.
Onderhoudsarm
Daar waar tegels liggen, groeien geen planten. Dus leven er ook weinig beestjes. Handig voor tuineigenaren die niet te veel energie aan het onderhoud willen spenderen. En voor mensen die niet van insecten houden. Maar waar geen planten groeien, komen ook geen bijen en vlinders op af. En waar geen insecten zijn, vinden (zang)vogels niets meer te eten en wordt de natuurlijke bestuiving van andere planten nadelig beïnvloed.
Onbedoeld dragen de betegelde tuinen dus bij aan een verschraalde leefomgeving met steeds minder leven. Daar komt nog eens bij dat tijdens hoosbuien het regenwater niet goed in de grond kan zakken. En dat bij hoge temperaturen de tegels warmte vasthouden wat leidt tot hittestress.
Tegeltje eruit, plantje erin
Een van de maatregelen om daar iets tegen te doen, is het weghalen van tegels. Stichting Steenbreek is een landelijk initiatief dat gemeenten en hun inwoners oproept tot maatregelen om meer groen in onze leefomgeving te realiseren. Sinds de oprichting hebben al zo’n 110 gemeenten (en 4 waterschappen) zich aangesloten. De organisatie zet sterk in op het creëren van meer bewustzijn. Want kleine, lokale initiatieven op basis van vrijwilligheid werken volgens hen beter dan maatregelen die door de overheid als verplichting worden opgelegd. (Lees ook: Tegels in de tuin… dat is toch ónze zaak?)
De actie ‘tegeltje eruit, plantje erin’ is een goed voorbeeld van de aanpak waar de stichting voor staat. In verschillende gemeenten kunnen bewoners hun tuintegels inleveren in ruil voor een plant. In de gemeente Den Haag werden in 2018 maar liefst 13.700 stenen vrijwillig ingeruild voor planten. Dit jaar mikt de gemeente op 20.000 stuks. Bedrijven kunnen ook meedoen. Zo hield tuinwinkelketen Intratuin onlangs een inruilactie waarbij maar liefst 15.000 mensen een tuintegel inruilden voor een plantje.
Een goed alternatief voor kleine tuinen of balkons: potten met planten neerzetten
Op nationale schaal zijn het misschien kleinschalige maatregelen. Maar zoals een van de initiatiefnemers van Steenbreek het verwoordt in een vraaggesprek met nieuwssite nu.nl: “Elke vierkante meter steen die wordt vervangen door groen zorgt ervoor dat water in de bodem kan zakken, de temperatuur in de stad wordt getemperd, fijnstof wordt afgevangen, insecten, amfibieën, vogels en kleine dieren weer een leefgebied vinden en mensen zich prettiger en gezonder voelen. Daarmee neemt direct de fysieke en sociale leefbaarheid in wijk en buurt toe.”
Bloemenveldjes, minder maaien en tiny forests
Naar schatting is 40% van het stedelijk grondoppervlak in particulier bezit. Dat betekent dat er voor de openbare ruimte ook een flinke taak overblijft. Veel gemeenten nemen al stappen om het totaal aan betegeld oppervlak te verminderen. Vaak is het primaire doel om wateroverlast en hittestress tegen te gaan. Maar steeds vaker is er ook bewust aandacht voor het bevorderen van insectenleven.
Voor het vergroten van de insectenpopulatie zijn er overigens ook andere maatregelen te nemen. Sommige gemeenten kiezen ervoor om extra bloemenveldjes te laten inzaaien. De bloemen trekken vlinders, bijen en insecten aan, en stimuleren zo het natuurlijk ecosysteem.
Andere gemeenten kiezen er weer voor om het gras in parken en perkjes langs de straten minder vaak of helemaal niet te maaien in de lente. Door het hoge gras en het onkruid vinden insecten en kleine dieren meer voedsel en beschutting. Gemeente Rotterdam voert sinds 2016 al proeven uit met het niet of slechts gedeeltelijk grasmaaien en heeft op haar website een pagina geplaatst met uitleg over dit zogenaamde mozaïekmaaien.
Weer een andere maatregel is het aanleggen van tiny forests. Dit zijn kleine bossen, veelal binnen de bebouwde kom, waarbij de doelstelling is gericht op luchtzuivering, waterberging, hittebestrijding en het vergroten van de biodiversiteit, niet in de laatste plaats door insecten een plek te bieden.
Meer weten?
Welke maatregel je als gemeente ook kiest om meer groen te creëren, het zal altijd helpen als je al antwoord kunt geven op de vraag hoeveel vierkante meters steen en groen je nu beheert. Maak je al gebruik van Obsurv, dan weet je dat je jouw areaal altijd volledig in kaart hebt en dat je aanpassingen snel en makkelijk kunt doorvoeren. Dan weet je bovendien hoe je in hetzelfde integrale beheersysteem jouw beheertaken kunt begroten en plannen.
Maak je nog geen gebruik van Obsurv? Dan nodigen wij je van harte uit om een gratis demolicentie aan te vragen en vrijblijvend contact op te nemen met een van onze adviseurs voor een rondleiding door ons beheerpakket.