Als beheerder van de openbare ruimte werkt u in een dynamisch vakgebied. De openbare ruimte verandert voortdurend onder invloed van nieuwe ontwikkelingen en innovaties. Soms zijn die innovaties welkom. Wie wil er nou niet een slim verkeerslicht waardoor je minder lang hoeft te wachten? Andere vindingen stuiten soms op discussie. Wat vinden we bijvoorbeeld van een lichtlijn op de grond voor smartphonegebruikers die vergeten op te kijken naar het verkeerslicht? Of van getrainde kraaien die onze peuken opruimen? Prima oplossingen? Of een verkeerd signaal aan mens en maatschappij?
Minder ongelukken met een lichtlijn?
Het idee van de lichtlijn is niet zo vreemd natuurlijk. Een verstrooide smartphone-wandelaar loopt nu eenmaal een groter risico op een ongeluk bij het oversteken dan iemand die zonder afleiding voor het stoplicht wacht. Dus als er iets verzonnen kan worden om het aantal ongelukken te verminderen, dan is dat een prima zaak, toch? Dat zullen ze in ieder geval gedacht hebben in de gemeente Bodegraven, waar sinds de lente van 2017 zo’n lichtlijn is ingericht. Als het verkeerslicht op rood staat, dan kleurt de lijn ook rood. Als mensen kunnen oversteken, kleurt de lijn groen.
Kritiek
Vanaf het begin was er veel commotie rond de lichtlijn. Het Algemeen Dagblad verzamelde na de installatie van de lichtlijn kritische reacties. Zo sprak een verkeersdeskundige zijn zorg uit over wat er zou gebeuren als 20 procent van de kruispunten van deze techniek voorzien is en de rest niet. “Hoe gevaarlijk wordt het dan op andere plekken?”, vroeg hij zich af. “Gaan mensen er dan op rekenen dat ze zo’n oplichtende streep zien en worden ze daardoor nog minder oplettend?” In hetzelfde artikel merkte een verkeerspsycholoog op dat de gemeente hiermee het volstrekt verkeerde signaal afgeeft dat ze het dus accepteert dat fietsers en voetgangers op hun smartphone kijken. “Op deze manier beloon je wel de smartphonegebruiker, die ook zelf moet blijven opletten”, beaamde ook een woordvoerder van Veilig Verkeer Nederland.
Onderzoek
Begin november van dit jaar kwam het eerste onderzoeksrapport uit naar het effect van de lichtlijn. De conclusie was dat de voorziening meerwaarde kan bieden voor kwetsbare, overstekende voetgangers. Niet alleen smartphone-gebruikers, maar ook ouderen met een rollator. In de definitieve versie zal overigens alleen de rode streep oplichten, onder andere omdat kleurenblinden het onderscheid tussen rood en groen niet zouden zien. Een volgende lichtlijn is inmiddels in Brussel gerealiseerd, en ook de gemeente Amsterdam beraadt zich op het installeren van een vergelijkbare voorziening voor fietsers.
Minder peuken op straat dankzij kraaien?
Minder bekend en nog niet definitief gerealiseerd, maar misschien net zo vatbaar voor discussie, is het kraaienbar-experiment van twee Nederlandse uitvinders. Kraaien zouden in staat zijn om sigarettenpeuken te herkennen, die op te pikken en in te leveren bij de ‘Crowbar’, een hangend ‘inleverstation’. Door de peuken in te leveren krijgen zij als beloning een korrel voer. Met duiven wilden de initiatiefnemers ook het experiment uitvoeren, maar dat zou niet werken. Duiven zijn niet slim genoeg.
Sociaal geaccepteerd probleem
Ontwerper Spikman, een van de uitvinders, is zich bewust van het feit dat deze uitvinding onacceptabel gedrag misschien beloont. Maar voorlopig ziet hij geen andere oplossingen voor het peukenprobleem. In tegenstelling tot het weggooien van bijvoorbeeld een plastic bekertje ervaren mensen blijkbaar minder direct overlast van sigarettenpeuken. “Het is sociaal geaccepteerd”, stelt hij in een interview in Dagblad Trouw, waarin het concept van de Crowbar wordt gepresenteerd. En dat terwijl er jaarlijks miljarden sigarettenstompjes op straat belanden in Nederland waarbij het vaak jaren duurt voordat de resten zijn verteerd. In de tussentijd komen chemicaliën uit de filters terecht in de bodem.
Schuldgevoel
Tegenstanders opperen dat het onethisch is om dieren in te zetten als opruimslaaf voor kwalijk menselijk gedrag. En hoewel Spikman het hier in principe mee eens is, geeft hij aan dat juist dit gegeven kan helpen. “Als dit project slaagt en mensen zien kraaien in de stad bezig als schoonmaker, zal het morele besef doordringen dat mensen zelf hun troep moeten opruimen.” Misschien dat het kan leiden tot meer schuldgevoel bij de vervuilers en dus tot een gedragsverandering.
En wat vindt u?
Als makers van Obsurv, het webbased beheerssysteem voor de openbare ruimte, zijn wij altijd geïnteresseerd in nieuwe innovaties voor de openbare ruimte. Niet in de laatste plaats omdat de succesvolle en blijvende innovaties ook in het beheer van de openbare ruimte hun plek moeten krijgen.
Maar wat vindt u? Ziet u veel goede innovaties ontstaan die de openbare ruimte ten goede komen? Of ziet u vooral initiatieven die tot discussie leiden?
En wat vindt u eigenlijk van de lichtlijn? Komt deze oplossing ook voor uw gemeente in zicht? En hoe is het in uw gemeente met sigarettenpeuken in de openbare ruimte? Kunt u zich voorstellen ooit kraaien in te zetten?
Op onze Obsurv LinkedIn-pagina horen wij graag uw mening en voorbeelden.