Nederland heeft er moeite mee. Het fenomeen deelscooters. En ook als beheerder openbare ruimte zul je ze misschien tegenkomen in jouw werkgebied. Al langere tijd is er een stevige discussie gaande over de vraag of deze vorm van mobiliteit een zegen is of een vloek. In meerdere plaatsen trokken aanbieders van deelscooters zich vorig jaar terug, al dan niet als gevolg van restricties die enkele gemeenten instelden. Maar in sommige gemeenten keren ze ook weer terug, waardoor duidelijk wordt dat de discussie nog lang niet is afgerond. ‘Ieder voordeel heeft zijn nadeel.’ Maar wat zijn nou eigenlijk de voor- en nadelen, als je het vanuit het perspectief van de openbare ruimte bekijkt?
Strooiscooters
Eerst maar eens een vraag: ‘Weet jij wat een strooiscooter is?’ In sommige Nederlandse gemeenten is de kans groter dat inwoners die vraag kunnen beantwoorden. Dat zijn gemeenten waar het grootste aantal deelscooters wordt aangeboden. Helaas zijn dat ook de woonplaatsen waar deze scooters regelmatig lukraak worden achtergelaten. Soms per ongeluk, soms met opzet. Op die manier veranderen deelscooters in ‘strooiscooters’ en zorgen ze voor overlast in de leefomgeving.
Koploper
Nederland is een van de grootste ‘deelscooterlanden’ in Europa, met drie Nederlandse steden in de top-10 van aantal deelscooters per inwoner. Rotterdam is de absolute leider in Europa en telt 50 scooters per 10.000 inwoners. Milaan staat op de tweede plaats met 32 scooters. Eindhoven en Den Haag behoren ook tot de top-10. De populariteit van deelscooters in Nederland kan deels worden verklaard door het ontbreken van deelsteps, die nog niet zijn toegestaan. In andere landen zijn deelsteps vaker te zien in het straatbeeld.
Nadelen
Met de opkomst van de deelscooters is er op veel plaatsen dus een zichtbare impact op de openbare ruimte in Nederland. De elektrische tweewielers bieden gebruikers een flexibel en duurzaam vervoersalternatief, maar brengen ook uitdagingen met zich mee. Laten we een aantal van die uitdagingen eens op een rij zetten.
- Parkeergedrag
We noemden hierboven al het verschijnsel van de strooiscooters. En een van de grootste uitdagingen van deelscooters is inderdaad het parkeergedrag van gebruikers. Soms worden de scooters zo achtergelaten dat ze de openbare ruimte blokkeren of overlast veroorzaken voor voetgangers en andere weggebruikers. - Veiligheidsrisico’s
Het gebruik van deelscooters kan leiden tot verkeersonveiligheid, vooral als gebruikers zich niet houden aan verkeersregels. Onervaren bestuurders en het gebrek aan beschermende carrosserie maken deelscooters kwetsbaar in het verkeer. - Druk op ruimte
Het ophalen, opladen en verspreiden van scooters om ervoor te zorgen dat ze beschikbaar zijn voor gebruikers, kan logistieke uitdagingen met zich meebrengen. Dit kan extra druk leggen op de openbare ruimte, bijvoorbeeld op laad- en parkeerfaciliteiten. - Overaanbod en wildgroei
In sommige gevallen kan er sprake zijn van een overaanbod van deelscooters, vooral in drukke steden, wat weer kan leiden tot wildgroei en een rommelige uitstraling van de openbare ruimte.
Voordelen
Toch zou er geen discussie zijn als er niet ook voordelen zijn. Ook deze zetten we op een rij.
- Duurzame mobiliteit
Deelscooters dragen bij aan duurzame mobiliteit doordat ze volledig elektrisch zijn. Ze stoten geen schadelijke gassen uit en helpen zo de luchtkwaliteit in steden te verbeteren. Als ze als vervanging dienen voor auto’s, dan is dit een positieve bijdrage aan de openbare ruimte en de gezondheid van de inwoners. - Vermindering van verkeerscongestie
Deelscooters bieden een efficiëntere manier van vervoer voor korte afstanden in drukke stedelijke gebieden. Ze nemen minder ruimte in beslag dan auto’s en kunnen files verminderen. Dit maakt de openbare ruimte toegankelijker voor andere weggebruikers. - Flexibiliteit en bereikbaarheid
Deelscooters vergroten de mobiliteitsmogelijkheden in steden. Ze zijn gemakkelijk te vinden en te huren via smartphone-apps, voor zowel inwoners als bezoekers. Dit verbetert de bereikbaarheid van locaties en stimuleert mensen om de auto vaker te laten staan. - Ruimtebesparing
Deelscooters hebben minder parkeerruimte nodig dan auto’s. Dit bespaart kostbare ruimte in drukke steden en bevordert efficiënter gebruik van beschikbare parkeerfaciliteiten.
Afwegingen
De introductie van deelscooters in Nederland is een van die thema’s waarbij voor- en nadelen dicht bij elkaar liggen. Voordelen zijn er als deelscooters worden gebruikt als vervanging van de auto. Maar op het moment dat de deelscooters de gewone fiets vervangen, dan vervalt een groot aantal van die voordelen. En dan kan de overlast van achtergelaten scooters ineens de doorslag geven in de afwegingen waar gemeenten, maar ook de landelijke politiek, zich momenteel over buigen.
Inrichting en beheer openbare ruimte dichter bij elkaar
Intussen is wel duidelijk dat de onbegrensde wildgroei voorbij is. Freefloating – waarbij scooters overal mogen worden achtergelaten – wordt steeds minder toegestaan. Dat betekent dat deelscooters alleen op aangewezen plekken mogen worden achtergelaten. Plekken in de openbare ruimte die mogelijk om specifiek onderhoud of toezicht vragen. En dat kan weer invloed hebben op jouw werkzaamheden. Daarmee is de introductie van deelscooters ook nog eens een van die thema’s waarbij de inrichting én het beheer van de openbare ruimte steeds dichter bij elkaar komen.
Meer weten?
Vanuit Sweco zijn wij dagelijks bezig met de openbare ruimte en de vraag welke impact nieuwe ontwikkelingen hebben op die ruimte. Daarnaast zetten wij ons in om het beheer van die openbare ruimte makkelijker en efficiënter te maken door de juiste services en producten te ontwikkelen. Ben jij benieuwd welke oplossingen wij bieden? Neem vrijblijvend contact met ons op. Wij gaan graag met je in gesprek.
