Efficiëntie, effectiviteit, geld besparen… Als beheerders van de openbare ruimte zijn we daar vaak mee bezig. Maar is er ook een relatie tussen de openbare ruimte en geluk? “Ja”, zegt Annelieke Selbach, wijkmanager in de gemeente Etten-Leur. “Maar zoals we het nu doen, is het effect beperkt. De openbare ruimte zou nog veel meer kunnen bijdragen aan het geluk van inwoners, als wij ons beleid en onze budgetten bewuster zouden inzetten. Beleidsmakers en beheerders zouden meer kennis en besef moeten hebben van de werking van geluk. Dan zouden we niet alleen sturen op hoe het eruit ziet, maar ook meer op wat het kan doen.”
Geluk op de politieke agenda
Eind 2017 was er een belangrijke primeur in Nederland. Schagen stelde als eerste gemeente in Nederland het geluk van hun inwoners expliciet centraal in hun beleid. Alle maatregelen en uitgaven worden beoordeeld op de vraag of inwoners er gelukkiger van worden. Er is zelfs een wethouder Geluk aangesteld. “Klinkt vaag hè?”, lacht Annelieke. “Maar zo vaag is het helemaal niet. Want als je er goed over nadenkt dan is het vergroten van het geluk van je inwoners de essentie van bijna alles waar je als gemeente mee bezig bent.” Voor Annelieke is het begrip ‘geluk’ nog concreter geworden sinds ze de leergang ‘Sturen op geluk in het publieke domein’ volgde aan de Erasmus Universiteit. “Geluk is meetbaar”, legt zij uit. “Dat betekent dat je als gemeente kunt nadenken over hoe je het geluk van inwoners kunt vergroten.”
Ontmoetingen en betrokkenheid
De openbare ruimte is maar één van de terreinen waar gemeenten verantwoordelijk voor zijn. En hoewel sommige andere voorzieningen misschien nog meer bijdragen aan de geluksbeleving van inwoners, was het thema belangrijk genoeg voor gemeente Etten-Leur en vereniging Stadswerk om in maart 2018 een congres te organiseren. Annelieke was dagvoorzitter en legde in haar presentatie de link van geluk (vanuit wetenschappelijk perspectief) naar de openbare ruimte.
“Als je wilt dat de openbare ruimte bijdraagt aan het geluk van inwoners, dan zijn er een aantal zaken waarop je kunt letten”, vertelt zij. “Geluk gaat bijna altijd over het delen van ervaringen met andere mensen. Daarom worden mensen gelukkig van plekken in de buitenruimte waar ze elkaar kunnen ontmoeten. Mensen voelen zich ook goed als zij betrokken worden bij de inrichting van de ruimte om hen heen. Dat bevordert het gevoel dat ze ertoe doen, dat hun stem wordt gehoord. Een openbare ruimte die plaats biedt aan sport- en cultuurbeleving draagt bij aan geluk. En wat ook heel goed werkt zijn de zogenaamde ‘geluksplekken’.”
Geluksplekken
Geluksplekken bestaan op verschillende plaatsen in Nederland. De bekendste zijn te vinden in Roerdalen en Eindhoven. Het zijn plekken in de openbare ruimte die door inwoners zijn genomineerd als plekken waar zij tot rust komen, zich prettig voelen of zingeving ervaren. Een speciale commissie kiest uit de nominaties een aantal officiële geluksplekken. Bij iedere geluksplek kunnen mensen tips en opdrachten vinden die erop gericht zijn om actief gelukkiger te worden. “Want geluk is net als afvallen”, merkt Annelieke op, “Je valt niet vanzelf af na het lezen van een dieetboek. En gelukkig worden zal ook niet lukken door alleen maar iets te lezen. Je moet er wat voor doen!”
Tijdens het congres kwam ook de nieuwe skatebaan in het Brabantpark ter sprake. Het is een goed voorbeeld van een project in de openbare ruimte waarbij alle door Annelieke genoemde criteria zijn nageleefd. Annelieke: “Jongeren zijn nauw betrokken bij het ontwerp van de baan. Ze hebben hun stem kunnen laten horen. Het is hún ontmoetingsplaats geworden. Ze zijn er trots op en zorgen er doorgaans voor dat het netjes blijft. Zo is het een plek geworden waar zij gelukkig van worden.”
En wat vindt u?
Als makers van Obsurv, het webbased beheerssysteem voor de openbare ruimte, zijn wij altijd geïnteresseerd in ontwikkelingen op ons vakgebied. Daarom zijn wij ook benieuwd naar uw mening. Denkt u als beheerder openbare ruimte dat de woon- en leefomgeving in uw gemeente bijdraagt aan het geluk van inwoners? En zo ja, wat komt daar dan allemaal bij kijken? Heeft uw gemeente ook geluksplekken? Of heeft u totaal andere ideeën over dit thema? Deel uw mening met ons via onze Obsurv-LinkedIn-pagina.