De gemeente Weert heeft zichzelf de opgave gesteld om de openbare ruimte zichtbaar te vergroenen. Twee jaar geleden begon de gemeente met haar bomenactie ‘iedere dag een boom’. Het doel is om jaarlijks 365 nieuwe bomen te planten op plekken waar nog niet eerder een boom heeft gestaan. Het planten is een behoorlijke klus. Maar ook het vinden van geschikte locaties is een tijdrovend proces. “Als we beter gebruikmaken van data die we toch al hebben, dan moet dit efficiënter kunnen”, dacht de gemeente, en zij legde de vraag voor aan Sweco. Het leidde tot de ontwikkeling van een ‘bomenplanttool’ die op basis van (open) geografische data en data van de gemeente een voorselectie geeft van potentiële groeiplaatsen. “En dat levert een mooie tijdbesparing op”, vertelt Coen Boots, directievoerder Groen en Afval van de gemeente Weert.
Meer doen met beschikbare data
Toen gemeente Weert groen licht kreeg voor het voornemen om iedere dag een boom te planten, ging het snel. Vorig jaar werd het aantal van 365 bomen ruimschoots gehaald. Dit jaar loopt de teller – dankzij extra financiële middelen – zelfs op naar het dubbele aantal. “Dat betekent dat we dus ook heel wat locaties moeten vinden die geschikt zijn om een boom te planten”, vertelt Coen. “Vorig jaar liepen we er tegenaan dat dat best een tijdrovend proces was. Met name om uit te zoeken wat er allemaal aan kabels en leidingen lag, of het perceeltje wel eigendom was van de gemeente en of de plek niet te dicht bij een gebouw of kunstwerk lag.”
Dat moet slimmer kunnen, dachten Coen en zijn collega’s. “Heel veel data verzamelen we al. Waarom doen we daar niet meer mee?”, zo vroeg hij zich af. De vraag werd voorgelegd aan Sweco, en zij gingen ermee aan de slag.
Voorselectie van potentiële groeiplaatsen
Omdat de gemeente Weert gebruikmaakt van Obsurv, lagen behoorlijk wat geografische data al binnen handbereik. Overige data konden worden aangevuld vanuit andere beschikbare bronnen zoals klic-meldingen, eigendomskaarten van het Kadaster en het Handboek Bomen van de gemeente. Uiteindelijk wist Sweco de combinatie van deze data te gebruiken om in Obsurv een kaart te genereren met daarin de potentiële groeiplaatsen voor bomen.
“Natuurlijk is zo’n lijst een voorselectie”, verduidelijkt Coen. “Ter plekke kun je altijd zaken tegenkomen die je niet had voorzien. Op sommige locaties stonden er bijvoorbeeld al kleine boompjes die we eerder hadden geplant. Die waren nog zo klein dat ze niet zichtbaar waren op de luchtfoto’s, die ook een deel van de input waren voor de voorselectie. Op andere plekken kan het zijn dat je dicht bij een open park zit, waar je niet zomaar het ruimtelijke beeld wilt veranderen door bomen te planten.”
Boomsoortenkeuze
Ook bij de sortimentskeuze heeft Sweco een eerste aanzet gedaan om per plantlocatie een suggestielijst voor boomsortimenten op te stellen. Daarbij werd bijvoorbeeld al rekening gehouden met de afstand tot gebouwen, de nabijheid van speelvoorzieningen en parkeerplaatsen. Ook werden er in overleg een aantal soorten uitgesloten. Dit zijn soorten waarvan bekend is dat ze overlast veroorzaken of soorten die al veel voorkomen in de gemeente.
Coen: “De bedoeling was dat we voor iedere locatie meteen een suggestie zouden krijgen voor een bepaalde boomsoort, met daarbij ook een tweede en derde keuze. Zover zijn we nog niet helemaal. Onze aannemers die ter plekke de locaties beoordelen, kwamen soms met aanvullende bomensuggesties die nog niet in de lijst voorkwamen. Gelukkig kunnen zij de extra boomsoorten wel eenvoudig toevoegen door gebruik te maken van de vrije velden in de boomplanttool, waardoor ik verwacht dat op termijn de sortimentenlijst steeds completer wordt.”
Veel tijdwinst
Al bij al is Coen erg enthousiast over de tijdwinst die de nieuwe selectiemethode van potentiële groeiplaatsen oplevert. “Vorig jaar kwamen we bij het echte plantwerk nog veel verrassingen tegen op het gebied van kaveleigendom en kabels en leidingen”, vertelt hij. “Maar omdat we dat deze keer juist op voorhand al hebben meegenomen in de data voor de voorselectie, verwacht ik dat we daarin heel veel tijdwinst zullen boeken.”
Voorlopig heeft gemeente Weert nog genoeg locaties om iedere dag een boom te kunnen planten. “En zolang de financiële middelen beschikbaar zijn, zullen we dat ook zeker blijven doen”, aldus Coen. “Nadat we dit jaar de hele plantcyclus hebben doorlopen, zijn we ook van plan de nieuwe selectiemethode te evalueren en waar nodig te verbeteren in samenwerking met Sweco. Zodat we volgend jaar een nog betere voorselectie kunnen realiseren.”
Iedere gemeente heeft baat bij meer bomen
In de afgelopen jaren werd Weert al vaker uitgeroepen tot ‘groenste regio’, ‘groenste stad van Nederland’ en zelfs ‘groenste stad van Europa’. “Onze ambitie om iedere dag een boom te planten, past daar goed bij”, lacht Coen. “Maar uiteindelijk is het in het kader van verduurzaming en onze klimaatopgaves natuurlijk voor álle gemeenten van belang om bomen bij te planten. Bomen verhogen het welzijnsgevoel en zorgen voor waterabsorptie. In straten zonder bomen wordt het asfalt tot twee keer warmer dan in straten met bomen. Dus hoe kun je hittestress beter bestrijden dan met bomen?”
Meer informatie
Heb je vragen over de hierboven beschreven oplossingen om boomplant-locaties te bepalen? Of wil je er ook mee aan de slag? Neem vrijblijvend contact op met Robert de Greef of een van onze andere adviseurs. Zij denken graag met je mee.
